Complimentjes en waardering geven helpt!
Provocatieve Coaching kent het uitgangspunt dat weliswaar ieder mens uniek is, maar dat problematiek in hoge mate universeel is. In (Provocatieve-) relatietherapie geldt dat ook: weliswaar is ieder stel uniek, maar de relatieproblemen blijken opmerkelijk universeel. Hoewel iedereen er eigen woorden aan geeft, zijn de volgende zinnen voor iedereen in een relatie, met of zonder huwelijksproblemen, herkenbaar:
“Hij ziet me niet meer, ik krijg nooit eens een complimentje.”
“Ze zit altijd maar op haar computer met vrienden te facebooken, ze hoort niet meer wat ik tegen haar zeg.”
“Nooit eens een bos bloemen, met mijn verjaardag altijd een praktisch cadeau en mijn sieraden koop ik altijd maar zelf.”
“Dan zit ik in de auto en krijg een boodschappenlijstje voor het eten, dat eerst nog gehaald moet worden voordat we met koken kunnen beginnen.”
“Nooit eens een knuffel of een aai over mijn bol: we raken elkaar alleen nog maar aan tijdens de sex.”
Communicatie
Relatieproblemen zijn vrijwel altijd communicatieproblemen. Of misschien wel altijd.
Nou vraag je je misschien af: Maar een affaire dan? Esther Perel zou direct zeggen dat een affaire ook iets communiceert: ‘partner, ik kan iets van mezelf niet veilig inbrengen in onze relatie, ik kan iets niet ophalen in onze relatie’. Praat erover! hoor ik je denken, maar dat kan verrassend lastig zijn in een harmonieuze relatie, waarin je als partners verknocht bent aan het veilige, rustige, vertrouwde, voorspelbare van elkaar. Maar hoe jammer is het als er een affaire nodig is, die dan bovendien uit moet komen, om weer echt met elkaar in gesprek te raken over de relatie, over wensen, verandering, vernieuwing.
Overigens kan een affaire een signaal zijn dat de ‘dader’ in een persoonlijke crisis zit:, zoals een midlife crisis of een identiteit crisis. Let wel: ook iemand die ineens fanatiek een bucket list begint aan te leggen, zou zomaar in zo’n crisis kunnen zitten. En menig punt op een bucket list kan zomaar de basis zijn voor relatieproblemen, maar daarover een andere keer meer.
Dat communicatie in iedere omgang tussen mensen belangrijk is, is een open deur. Hoeveel ruzies binnen families of tussen vrienden zijn eigenlijk vooral een communicatiestoornis, een elkaar verkeerd begrijpen, een woord dat verkeerd viel.
Ook binnen bedrijven is bij onderzoek naar tevredenheid van de medewerkers altijd een van de meest gehoorde klachten ‘dat er te weinig wordt gecommuniceerd’. We hechten kennelijk nogal aan communicatie en dat geldt in het bijzonder voor de communicatie met onze partner.
Mis-communicatie in je relatie
‘Gezien worden’ door de partner is een vaak geuite wens op de relatietherapie-bank. En hoezeer partners bij ons in de praktijk ons ervan verzekeren dat ze de partner op allerlei manieren laten weten hoeveel ze van hem of haar houden: het wordt kennelijk niet gevoeld, gehoord, geloofd.
Neem Pieter: hij is het prototype van de zorgzame man. Als hij thuiskomt van een drukke dag werk, springt hij in zijn kookschort en gaat als een ware chef aan de slag voor zijn gezin. Hij is verzot op lekker eten en drinkt er graag een ‘mooi glas rood’ of een ‘spartelend sprankelende wit’ bij. Kwaliteit gaat voor kwantiteit. Hij ademt Bourgondië, hij zingt Toscane. Naast hem op de bak zit Marlies. Zij heeft vroeger veel gesport en nog steeds vindt zij het heerlijk om deel te nemen aan halve marathons. Ze traint daarvoor veel en graag in weer en wind. Zij ademt Sparta en neuriet Sotsji. Dat ze elkaar hebben gevonden is logisch: zij zag een man die haar leven gezelligheid en glans zou geven, hij was onder de indruk van haar discipline. Zij werd meegevoerd door zijn verhalen en gulle lach.Hij werd verliefd op het meisje dat hij zou kunnen verwennen, koesteren, verzorgen. Alle ingrediënten voor een gelukkige relatie waren aanwezig.
En toch zitten ze bij ons op de bank
Marlies: ‘Ik zeg steeds tegen Paul dat ik een week voor een wedstrijd extra op mijn eten moet letten. Het is al een hele opgave om niet aan te komen met zijn kookfanatisme, maar als hij juist in die week extra uitpakt, lijkt het wel of hij helemaal niet in mij geïnteresseerd is en over mijn passie voor hardlopen heen walst.’
Pieter: ‘Dan schuift ze haar eten een beetje heen en weer op het bord en prikt er verongelijkt in. Ze kan toch wel een beetje liefde tonen als ik uren in de keuken heb gestaan voor een mooi gerecht? Dan eet ze toch wat minder voor de wedstrijd, alles wat ik voorzet is gezond, eerlijk eten.’
Pieter toont zijn liefde door zijn ziel en zaligheid te stoppen in het eten dat hij zijn gezin voorschotelt. Gezond, meestal biologisch, vlees van de boerderij en prachtige ingrediënten die hij her en der ophaalt. Als hij het bedrijf van zijn vader niet had overgenomen was hij chef geworden in een restaurant. Hij heeft de pech dat voor Marlies een maaltijd vooral gaat over brandstof en niet over gesprekstof. Dat het haar gaat om voedingswaarde en niet om de smaak. Hoewel ze kan genieten van een lekker gerecht, is ze niet op die manier met eten bezig.
Natuurlijk is dit niet de oorzaak van de bijna breuk in de relatie, maar wel zijn hier de contouren zichtbaar waar voor Pieter het probleem zit: hij voelt zich niet meer gewaardeerd en gezien in zijn diepste passie. Marlies toont vooral haar misnoegen over zijn gebrek aan invoelen wat zij nodig heeft voor een wedstrijd. Dan vergeet ze zijn gebaar, zijn liefde en zorg voor haar, te erkennen. Zijn inspanning en toewijding legt zij uit als gebrek aan empathie en steun. En andersom zien we ook waar Marlies zich in het nauw voelt komen: ze weet heus wel dat Pieter zijn best heeft gedaan, het als altijd gezellig wil maken, een rijke tafel wil dekken. Maar ze voelt van hem geen betrokkenheid bij haar passie: niet alleen kookt hij te veel en te zwaar, hij komt ook nooit eens kijken bij haar wedstrijden. Ze gaat altijd maar mee met een groepje, maar zou hem graag eens aan de finish zien staan met de kinderen.
Woorden van waardering: we vergeten ze snel
Pieter en Marlies kunnen elkaars positieve eigenschappen nog altijd makkelijk oplepelen. Het lastige is dat juist op voor hen belangrijke momenten, die positieve eigenschappen en kwaliteiten elkaar in de weg zitten. Daardoor vergeten ze elkaar waardering te geven, complimentjes, aanmoediging.
Gedurende de therapie besteden we hier onder andere aandacht aan: we leren Marlies om Pieter te complimenteren voor zijn koken en tegelijk haar wensen te uiten op een manier die Pieter aanmoedigt aanpassingen aan het menu te doen die Marlies helpen haar lichaam voor te bereiden op de wedstrijd. Het lijkt gekunsteld, maar complimentjes werken altijd en na een compliment is het veilig om een zin te beginnen met ‘Ik heb zoveel geluk met een man die zo lekker kookt! Zou het mogelijk zijn om een week voor een wedstrijd onze diners iets aan te passen en te zorgen dat …’
Het lukt zelfs om het Pieter leuk te laten vinden speciaal voor haar een voedingsprogramma dat op haar dieetwensen voor een wedstrijd aansluit, te realiseren, zonder veel invloed op het eten voor het hele gezin. Pieter straalt dat Marlies nu wel met plezier zijn maaltijden eet en hij schept er extra plezier in om voedzaamheid en smaak optimaal te combineren. Marlies vergeet nooit hem te complimenteren, sterker nog, de laatste avond voor een wedstrijd komt haar hardloopgroepje nu bij hen eten. En de volgende dag staat Pieter met de kinderen aan de finish.